Αυτά τα πλασματάκια που τόσο μας έχουν απασχολήσει σε όλη την ιστορία της ανθρωπότητας και σε όλους τους τομείς... Αυτά τα πανέμορφα μάτια, η σαγήνη τους, οι τρόποι τους και το μυστηριώδες μυαλό τους! Αυτά λοιπόν και η λογοτεχνία που σχετίζεται μαζί τους θα μας απασχολήσουν στο σημερινό μας άρθρο.
Θα μπορούσα να μιλάω και να γράφω ώρες για τις γάτες. Είναι ένα πλάσμα πάντα πρωταγωνιστής, μονίμως διεκδικεί την πρώτη θέση, είτε είναι ανάμεσα στους ομοίους της, είτε στο κρεβάτι μας. Μυστήριο καλύπτει ακόμη την ιδιοσυγκρασία της γάτας και η ιστορία της έχει λάβει πολλές φορές υπερφυσικές προεκτάσεις. Γάτες προστάτες, γάτες φύλακες άγγελοι. Γατάνθρωποι με υπερφυσικές δυνάμεις, γάτες από το διάστημα, γάτες διαννοούμενοι (που σίγουρα είναι όλες ανεξαιρέτως), γάτες που σχετίζονται με μαγεία και τον αποκρυφισμό γενικότερα. Γάτες συλλέκτες, γάτες αριστοκράτισσες. Όλων των ειδών οι γάτες, έχουν πρωταγωνιστήσει στη λογοτεχνία αλλά και στη μεγάλη οθόνη. Τολμηρές, αγέρωχες, ατίθασες και ψηλομύτες!
Τα γατοειδή εμφανίστηκαν στον πλανήτη πριν από 65 εκατ. χρόνια και τα ευρήματα που μοιάζουν περισσότερο με τις σημερινές γάτες έχουν ηλικία γύρω στα 20 εκατ. χρόνια. Το αρχαιότερο δείγμα κατοικίδιας γάτας από αναφορές είναι το 4500 π.Χ. στην Αίγυπτο. Διαθέτουν μηχανισμούς εξέλιξης μεγαλύτερους από τον άνθρωπο. Η φυσιολογία τους είναι αυτή ενός πλάσματος δυνατού, ευέλικτου και σε σχέση με τον άνθρωπο, πολύ ανώτερη εν γένει. Όσο εξελίσσονταν τα είδη στον πλανήτη, οι γάτες έγιναν οι πιο αποτελεσματικοί κυνηγοί απ' όλα. Οι 5 βασικές τους αισθήσεις είναι πολύ πιο ανεπτυγμένες σε σχέση με τα περισσότερα πλάσματα και σίγουρα περισσότερο από τον άνθρωπο. Η γάτα είναι γρήγορος μαθητής κι έχει την ικανότητα εκείνη, γνώρισμα της υψηλής ευφυίας, να συγκρατεί και να απομνημονεύει κατευθείαν δεδομένα. Είναι ένα πλάσμα ανεξάρτητο και πολύ περήφανο. Τους αρέσει όμως πολύ η συνήθεια, όπως οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν τουλάχιστον ένα είδος τελετουργικού στην καθημερινή ζωή τους. Τους κακοφαίνεται ιδιαίτερα όταν αλλάζει η ρουτίνα τους, δεν τους αρέσει να ξεβολεύονται και λατρεύουν την καλοπέραση. Στις αντιδράσεις και τις εναλλαγές της διάθεσής τους υπάρχει παντού η υπερβολή. Από τον θυμό και τον εκνευρισμό, μέχρι κ τη γλυκύτητα και τη στοργή που θα μοιραστούν.
Οι γάτες σχετίζονται με τον αποκρυφισμό περισσότερο από κάθε άλλο πλάσμα. Από τις επίσημες αναφορές στις δίκες μαγισσών του Salem, σαν "οικείοι"=familiars ως και δαιμονοποίηση και διαβολοποίησή τους. Το πιο πιθανό για την συσχέτισή τους αυτή είναι οι οξυμένες αισθήσεις τους και οι "υπερφυσικές" τους δυνάμεις όπως προανέφερα, όπως επίσης και στην δύναμη που ασκούν επάνω μας, ως υπερ-γλυκύτατα και πανέμορφα πλάσματα! Σαν υπερ-ευαίσθητα στο περιβάλλον και στις αλλαγές καιρού κι έχοντας τη λεγόμενη 6η αίσθηση, τις κάνει να φαντάζουν μυστηριώδεις και εξωτικές στα μάτια μας. Σίγουρα μας κρύβουν τόσα πολλά!!! Υπάρχουν πολλοί λόγοι που η γάτα έχει δαιμονοποιηθεί στη λογοτεχνία και τη θρησκεία, μα δεν είναι αυτό ένα άρθρο που θα αναλύσουμε τους λόγους αυτούς. Βέβαια, οι Βουδιστές λένε, πως οι γάτες, είναι τα μάτια των Θεών στη Γη. Πόσα ξέρουν άραγε; Μας προστατεύουν όπως νομίζουμε και νιώθουμε; Ίσως ο καλύτερος τρόπος για να τις κατανοήσουμε σε αυτό το βάθος, εάν φυσικά δεν έχουμε ως συγκάτοικο μια γάτα, είναι να επιδοθούμε σε μια τριχωτή μα τόσο απαλή και χαριτωμένη έρευνα, τόσο στη λογοτεχνία, όσο και στον κινηματογράφο.
Πάμε λοιπόν να δούμε κάποια δείγματα εμφάνισης διάσημων γατιών στη λογοτεχνία και τη μεγάλη οθόνη:
1) Οι Περιπέτειες της Αλίκης στη Χώρα των Θαυμάτων (Lewis Caroll) - 1865
Ένα αριστούργημα της παιδικής λογοτεχνίας, που έχει σχολιαστεί κι αναλυθεί ως ένα από τα τελειότερα δείγματα λογοτεχνίας φαντασίας με ψυχεδελικές προεκτάσεις και συνεπώς, ένα ταξίδι στο άγνωστο, στη βαθύτερη συνείδησή μας και σε άλλες διαστάσεις. Η Αλίκη, διαβάζοντας ένα από τα βιβλία της, παρατηρεί έναν περίεργο λαγό κι ακολουθώντας τον - ως το πιο φυσιολογικό πράγμα που μπορεί να κάνει κανείς βλέποντας έναν λαγό με καπέλο, σακάκι κ ρολόι, πέφτει μέσα στη λαγότρυπα. Έτσι ξεκινά ένα ταξίδι γεμάτο περιπέτειες, στη Χώρα των Θαυμάτων, όπου συναντά ένα σωρό περίεργα πλάσματα. Πρωταγωνιστικό ρόλο έχει φυσικά, ένας γάτος. Ο Γάτος του Cheshire. Ένας πολύχρωμος, εκκεντρικός (ως συνήθως) γάτος, που μπορεί να γίνεται αόρατος. Το πιο δημοφιλές παιδικό βιβλίο στη Βικτωριανή Αγγλία και το διασημότερο παιδικό βιβλίο στον κόσμο για τον εικοστό αιώνα, έχει μεταφραστεί σε όλες τις γλώσσες και φυσικά οι αποδόσεις του στον κινηματογράφο ξεκινούν από το 1903 και φτάνουν μέχρι τη δική μας δεκαετία, με τις ταινίες του εκπληκτικού Tim Burton, "Alice in Wonderland" και "Alice through the looking glass" με τον αγαπημένο μας Johnny Depp στο ρόλο του Καπελά και την Mia Wasikowska στο ρόλο της Αλίκης όπως επίσης κ την ταινία του 2020 "Come away", σε σκηνοθεσία Brenda Chapman. Ο "μάγος" των soundtracks σε ταινίες φαντασίας, Danny Elfman, έκανε πάλι το θαύμα του!
2) Ο Χάρυ Πόττερ και η φιλοσοφική λίθος ( J. K. Rowling) - 1997
Ο πασίγνωστος σε όλους μας μικρός μάγος, κυρίως από τις δημοφιλείς ταινίες που ακολούθησαν των βιβλίων. Ο Χάρυ Πόττερ, ένα παιδί ορφανό και κακοποιημένο από τους θείους του με τους οποίους μεγαλώνει, λαμβάνει ένα γράμμα. Ένα γράμμα από το Σχολείο Μαγείας Hogwarts. Ο Χάρυ με τους καλύτερούς του φίλους και μια πλειάδα από μαγικά πλάσματα, μπλέκουν σε περίεργες περιπέτειες σε μια σειρά 7 βιβλίων και μας ταξιδεύουν σ' ένα κόσμο όπου οι καθηγήτριες μεταμορφώνονται σε γάτες και άλλα πολλά! Σ' ένα κόσμο μαγείας, σίγουρα οι αναφορές στις γάτες είναι πολλές. Ένα παγκόσμιο best seller και σίγουρα μια από τις πιο επιτυχημένες υπερ-παραγωγές του κινηματογράφου σε 8 ταινίες, που έχει μπει για τα καλά στις καρδιές μας! Οφείλω να αναφέρω πως το soundtrack των ταινιών, είναι του αξεπέραστου κολοσσού John Williams..., μια ευρέως αναγνωρίσιμη μελωδία που προκαλεί ανατριχίλες!!!
3) Η ζωή του Πι ( Yann Martel) - 2001
Μια περίεργη νουβέλα, όπως άλλωστε και τα περισσότερα βιβλία με γάτες. Πρωταγωνιστεί ο Piscine Molitor "Pi" Patel από το Pondicherry, ο οποίος επί 227 μέρες επιβιώνει μετά από ναυάγιο, έχοντας για παρέα μια μεγαλύτερη από τα συνηθισμένα γάτα, μια τίγρη της Βεγγάλης, ονόματι Richard Parker. Ο ήρωάς μας, καταφέρνει να κάνει το ατυχές ναυάγιο, ένα ταξίδι στην πνευματικότητα με αποτέλεσμα την ενηλικίωσή του και την ωριμότητά του. Ένα εκπληκτικό ταξίδι στο άγνωστο του έξω και του μέσα μας. Η κινηματογραφική απόδοση μας άφησε άφωνους το 2012 σε σκηνοθεσία του Ang Lee. Η μουσική του Mychael Danna μας βοηθά σ' αυτό το ταξίδι, όπου νιώθουμε ότι ταξιδεύουμε μαζί με τον Πι και τον κύριο Parker.
4) Ο Μαιτρ και η Μαργαρίτα ( Mikhail Bulgakov) - 1966
Ένα πολυσυζητημένο βιβλίο, που ενώ γράφτηκε τη δεκαετία 1930, δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά το 1966 λογοκριμένο. Μια σάτιρα της Σοβιετικής ζωής, που δημιουργήθηκε κάτω από τα σκοτεινά πέπλα του Σταλινικού καθεστώτος. Η ιστορία μας ξετυλίγεται σε 2 διαφορετικά επίπεδα, ένα στην αρχαία Ιερουσαλήμ κι ένα στη σύγχρονη Μόσχα. Μας συστήνει στον Πόντιο Πιλάτο, τον Γεσουάχ και τον Ιούδα που αυτοκτονεί στη λουσμένη από φεγγαρόφως Γεσθημανή όπως επίσης και στον διάβολο που εμφανίζεται με την εκκεντρική κουστωδία του στη Μόσχα, έχοντας μεταξύ άλλων ως παρέα, έναν τεράστιο γάτο με το όνομα Behemoth, που περπατάει και μιλάει με ανθρώπινη λαλιά και φυσικά... πίνει βότκα!!! Ένα από τα πιο γνωστά και εκκεντρικά βιβλία όλων των εποχών που χτύπησε με τα βέλη της έμπνευσης ένα σωρό καλλιτέχνες όπως συνθέτες, ζωγράφους και σεναριογράφους και σκηνοθέτες. Η πρώτη ταινία βασισμένη στο εξαιρετικό αυτό βιβλίο είναι του 1972 αν και επικεντρώνεται στο κομμάτι που αναφέρεται στη Μόσχα. Η τελευταία που γνωρίζουμε θα κυκλοφορήσει το 2022, με τον ίδιο τίτλο και θα είναι μια απόδοση animation. Όπως επίσης πληροφορηθήκαμε από την αυτοβιογραφία της Marianne Faithful, η ίδια διάβασε το βιβλίο και μετά το δάνεισε στον Mick Jagger των Rolling Stones. Μετά από λίγο οι Rolling Stones κυκλοφόρησαν το γνωστό αγαπημένο όλων μας "Sympathy for the Devil", γνωρίζοντας από την Marianne ότι ο Mick, "ξεκοκάλισε" το βιβλίο!
5) Ένας γάτος με καπέλο (Dr.Seuss) - 1957
Ένας από τους πιο γνωστούς γάτους της λογοτεχνίας, φοράει καπέλο! Μια βροχερή μέρα η Σάλλυ κι ο αδερφός της έχουν ξεμείνει στο σπίτι και δεν βρίσκουν τίποτε να κάνουν. Πάνω στην ώρα εισβάλλει ο μυστήριος αυτός γάτος, αρκετά σκανταλιάρης και έτοιμος να κατεδαφίσει και το σπίτι ακόμη, ο οποίος απαιτεί μάλιστα να υπογράψουν τα παιδιά συμβόλαιο... διασκέδασης! Γράφτηκε το 1957 από τον Theodor Seuss Geizel ως ένα βοήθημα στην ανάγνωση των παιδιών. Το 2003, ο Bo Welch σκηνοθετεί την βασισμένη στο ομώνυμο βιβλίο ταινία, "The cat in the hat" με τις φωνές των γνωστών κι αγαπημένων Mike Myers, Dakota Fanning, Alec Baldwin και Spencer Breslin μεταξύ άλλων. Γνωστός για τις ταινίες "Thor", "Men in Black", "Batman returns", "Edward Scissorhands" και πολλές άλλες υπερπαραγωγές που έχουν αφήσει ιστορία. Ο David Newman υπογράφει το soundtrack της ταινίας, μελωδία που θα γίνει σήμα κατατεθέν! Ένας συνθέτης που η δουλειά του έχει γίνει συνώνυμη παιδικών ταινιών και ταινιών φαντασίας.
Τα βιβλία και δη οι ταινίες με γάτες, μας διδάσκουν αυτοπεποίθηση, καλαισθησία και έναν κλασάτο τρόπο ζωής μιας κι αυτά τα ζωάκια είναι οι πλέον αρμόδιοι για όλα αυτά! Συνήθως τα αγαπημένα των παιδιών, καθότι σκανταλιάρικα, παιχνιδιάρικα και μεγάλα πειραχτήρια! έχουν όμως κ καλούς τρόπους! Ακόμη κι αν μεγαλώσαμε, ακόμη κι αν νιώθουμε πως "μας πήραν τα χρόνια", η ανάγνωση ενός βιβλίου με πρωταγωνιστή μια γάτα, θα μας ξανακάνει παιδιά και εγγυημένα θα μας ταξιδέψει σε μαγικούς κόσμους ξεγνοιασιάς μα και εσωτερικής φιλοσοφίας και αυτοκριτικής ταυτόχρονα! Δείτε τη ζωή μέσα από τα μάτια μιας γάτας είναι η συμβουλή μου για σήμερα ;)
Meowwwwww ;)
Εδέησα να διαβάσω και το πρώτο μερος του άρθρου